Plastik Enjeksiyon Nedir?
Plastik enjeksiyon, sıcaklık yardımı ile eritilmiş plastik hammaddenin bir kalıp içine enjekte edilerek şekillendirilmesi ve soğutularak kalıptan çıkarılmasını içeren bir imalat yöntemidir. Bu metot ile en küçük komponentlerden, bahçe mobilyalarına kadar çok çeşitli ebat ve kategorilerde plastik parçalar imal edilebilir.
Plastik Enjeksiyon Prosesinin Aşamaları
Basit olarak incelendiğinde bir plastik enjeksiyon parçasının imalat süreci şu aşamalardan oluşmaktadır; Bu imalat süreçlerinde kovan vida tasarımının önemi çok fazladır.
Kalıp Kapama
Bir enjeksiyon makinesi üç ana parçadan oluşur: kapama ünitesi (mengene), enjeksiyon ünitesi ve kalıp. Kapama ünitesi, enjeksiyon ve soğutma esnasında kalıbı basınç altında tutan ünitedir. Daha basit olarak plastik enjeksiyon kalıbının iki tarafını (dişi ve erkek) birleştiren ünitedir
Hammadde Alma (Eritme)
Kovanın üstündeki ısıtıcılar kovanı, vidayı ve hammaddeyi ısıtır. Vida dönerken, hammadde hatvelerin arasında sıkışarak sürtünür ve ayrıca ısı yaratır.
Dönen vidanın üzerinde yürüyen toz, granül, esnek erit, yüksek viskoziteli eriyik veya yarı sert hamur halindeki hammadde yavaş yavaş eriyerek vidanın ucundaki roket grubunun içinden geçerek, vidanın önünde birikmeye başlar. Hidromotor vidayı istediğimiz süratte çevirir, dönen vida konveyör gibi hammaddeyi yürütür ve önüne doldurur. Öne dolan mal sıkışır ve vidayı geri itmeye başlar.
Geri basınç yatağı, merkezleme rulmanları ve büte rulman vidayı merkezler ve geri basıncını alır. Vida çok hızlı geri gitmesin ve eriyen malın içinde hava boşlukları kalmasın diye enjeksiyon silindirinden geri iletilen yağ, karşı tazyik valfi ile sıkıştırılır. Karşı tazyik miktarı, proses ihtiyaçları doğrultusunda ayarlanır.
Enjeksiyon
Vida dönerek geri giderken bilezik öne kayar ve rokete dayanır. Yüksük ve bileziğin arasından giren eriyik, bilezik ve roket arasından geçerek vidanın önünde depo edilir. Daha evvel programlanmış makine, kalıbı dolduracak kadar mal alındığını mikro switchler veya transdüserler ile tespit ettiğinde mal alma, vidanın dönmesi ve geri gitmesi durur. Bu sefer enjeksiyon silindiri programlanmış bir sürat ve tazyik ile vidayı ileri iter.
Bilezik geri kaçarak yüksüğe basar ve bir çek valf gibi malın geri kaçmasını önler. Mal memeden ve yolluktan geçerek kalıbı doldurur.
Ütüleme
Parçanın istenen ölçülerde olması ve kalıpta soğuma esnasında çökmeyi ve çekmeyi önlemek için belli bir tazyik belli bir süre vidaya bastırır. Bu aşamada kalıp içine enjekte edilmiş olan plastik eriyiğin, basınç uygulanarak kalıp boşluğunu iyice doldurması sağlanır. Plastik, kalıp içinde katı hale gelinceye kadar işlem devam eder. Kullanılan hammaddenin özelliğine, parça ebatlarına ve ağırlığına balı olarak işlemin süresi değişkenlik gösterir.
Soğutma
Zamanı dolunca tazyik kesilir. Kalıp soğutularak içerisindeki plastik ürünün donması sağlanır. Bu sefer donma zamanından istifade edilerek yeniden vida dönmeye başlar ve geri giderken bir dahaki sefere basılacak mal alınmaya başlanır. Mal alma bitince, gerekli durumlarda vida 5mm – 10 mm geri çekilerek meme ağzındaki mal geri emilir. Yolluk içindeki mal meme ağzındaki maldan koparılır.
Kalıp açma
Kalıp açıldığında, kalıplanmış malzeme dişi kalıptan kurtulur ve yolluk kopması olmaz. Yolluk boşaldığında, meme içindeki mal kendiliğinden akıp yolluğu tıkamaz veya kalıp içine akmaz. Bu işlem cereyan ederken meme ve kovanın üstü kontrollü bir ekilde ısıtılır.
Çıkarma
İticiler vasıtası ile bitmiş parça kalıptan itilerek çıkartılır.
Enjeksiyon makinelerinin birçok bileşeni (tekli ya da çoklu üniteler), yatay ya da dikey yapılandırılmış olarak birçok farklı konfigürasyonları vardır. Ancak ne olursa olsun tüm enjeksiyon makinelerinde genel süreç hep aynıdır. Yukarıda anlatılan süreç tüm enjeksiyon makineleri için geçerli proses sürecidir.
